■ تبعیت
اصطلاحی فقهی به معنای تبعیت چیزی از حکم یا عنوان شرعی چیز دیگر. تبعیت در لغت به معنای پیروی کردن و تابع بودن است (فراهیدی ؛ ابن منظور؛ فیّومی ؛ فیروزآبادی ، ذیل «تبع ») و در منابع فقهی ، بویژه فقه امامی ، به اصطلاحی خاص تبدیل شده است . در
-
امام صادق عليه السلام :
فَضلُ الوَقتِ الاوّلِ عَلَی الأخیر کَفَضل الاخرةِ عَلَی الدُّنیا. فضیلت خواندن نماز در اول وقت نسبت به تأ خیر انداختن آن، مثل فضیلت آخرت بر دنیاست. بحارالأنوار، ج 82، ص 359
-
امام على عليه السلام :
لَو يَعلَمُ المُصَلّى ما يَغشاهُ مِنَ الرَّحمَةِ لَما رَفَعَ رَأسَهُ مِنَ السُّجودِ؛ اگر نمازگزار بداند تا چه حد مشمول رحمت الهى است هرگز سر خود را از سجده بر نخواهد داشت. غررالحكم، ج 5، ص 116، ح 7592
-
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
اَلصَّلاةُ مِفتاحُ كُلِّ خَيرٍ؛ نماز كليد همه خوبی هاست. الفردوس، ج 2، ص 404، ح 3796
-
پيامبر صلى الله عليه وآله :
صَلاةُ اللّيلِ مَرضاةٌ لِلرَّبِّ وَ حُبُّ المَلائِكَةِ وَ سُنَّةُ النبياءِ وَ نورُ المَعرفَةِ وَ اَصلُ اليمانِ وَ راحَةُ البدانِ وَ كَراهيَةٌ لِلشَّيطانِ وَ سِلاحٌ عَلَى العداءِ وَ اِجابَةٌ لِلدُّعاءِ وَ قَبولُ العمالِ وَ بَرَكَةٌ فِى الرِّزقِ؛ نماز شب، موجب رضايت پروردگار، دوستى فرشتگان، سنت پيامبران، نور معرفت، ريشه ايمان، آسايش بدنها، مايه ناراحتى شيطان، سلاحى بر ضدّ دشمنان، مايه اجابت دعا، قبولى اعمال و بركت در روزى است. ارشاد القلوب، ج 1، ص 191
-
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
اَوَّلُ الوَقتِ رِضوانُ اللّه وَوَسَطُ الوَقتِ رَحمَةُ اللّه وَآخِرُ الوَقتِ عَفوُ اللّه ؛ نماز در اول وقت خشنودى خداوند، ميان وقت رحمت خداوند و پايان وقت عفو خداوند است. سنن الدار قطنى، ج 1، ص 201، ح 974
-
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
لا تَزالُ اُمَّتى بِخَيرٍ ما تَحابّوا وَاَقامُوا الصَّلاةَ وَآتَوُا الزَكاةَ وَقَروا الضَّيفَ... ؛ امّتم همواره در خير و خوبى اند تا وقتى كه يكديگر را دوست بدارند، نماز را برپا دارند، زكات بدهند و ميهمان را گرامى بدارند... امالى طوسى، ص 647، ح 1340
-
امام صادق عليهالسلام :
صَلاةُ اللَّيْلِ تُحَسِّنُ الْوَجْهَ وَ تُحَسِّنُ الْخُلْقَ وَ تُطَيِّبُ الرِّيحَ وَ تَدُرُّ الرِّزْقَ وَ تَقْضِى الدَّيْنَ وَ تَذْهَبُ بِالْهَمِّ وَ تَجْلُو الْبَصَرَ؛ نماز شب، انسان را خوشسيما، خوشاخلاق و خوشبو مىكند و روزى را زياد و قرض را ادا مىنمايد و غم و اندوه را از بين مىبرد و چشم را نورانى مىكند. ثواب الأعمال، ص 42
-
پیامبراکرم صلي الله عليه و اله و سلم :
موضع الصلوه من الدین کموضع الرأس من الجسد جایگاه نماز در دین ، مانند جایگاه سر در بدن است. کنز العمال ، ج ۷، حدیث ۱۸۹۷۲
-
پیامبراکرم صلي الله عليه و اله و سلم :
الصلوه نور المؤمن نماز نور مؤمن است. شهاب الاخبار، ص .۵۰ نهج الفصاحه ، ص ۳۹۶
-
پیامبراکرم صلي الله عليه و اله و سلم :
الصلوه ، معراج المؤمن نماز، معراج مؤمن است. کشف الاسرار، ج ۲، ص .۶۷۶ سرالصلوه ، ص ۷، اعتقادات مجلسی ، ص ۲۹
■ تجمّل
مبحثی در فقه و حدیث . تجمل در لغت به معنای خود را زینت دادن و آراستن است ، و به صورت اسمی به معنای وسایل آرایش و آنچه موجب نشان دادن شأن و شکوه باشد (دهخدا، ذیل «تجمل »، «تجملات »).
این واژه در قرآن کریم نیامده ،
■ تخییر
اصل ، اصطلاحی در اصول فقه شیعه در باب اصول عملیه *. تخییر در لغت به معنای واگذار کردن اختیار، دادن حق انتخاب به دیگری و ترجیح دادن چیزی بر چیز دیگر است (جوهری ؛ ابن منظور؛ فیّومی ؛ فیروزآبادی ، ذیل «خیر»). این واژه به معنای لغوی خود
■ تداخل اسباب
مبحثی در اصول فقه . مراد از اسباب در اصول فقه ، اسباب شرعی یعنی مقتضیات احکام شرعی است که ظواهرِ ادلة شرع دالّ بر آن است و «تداخل اسباب » اشتراک چندین سبب در تأثیر بر یک مسبَّب است ؛ مانند آنکه با تحقق چند سبب شرعی برای غسل ، تنها ی
■ تدلیس
اصطلاحی در فقه و حقوق و حدیث . تدلیس ، از ریشة دَلَس و دُلْسَة به معنای ظلمت و تاریکی ، در لغت به معنای کتمان کردن و پوشاندن است (ازهری ، ج 12، ص 362؛ ابن منظور، ج 4، ص 387). نخستین لغویان ، تدلیس در بیع یا هر امر دیگری را «کتمان عیب آن &
■ تراویح
اصطلاحی در فقه اهل سنّت . در لغت جمع ترویحه به معنای استراحت دادن و راحت گذاردن است ، و در اصطلاح به نمازهای مستحبی خاصی که در شبهای ماه رمضان به جماعت برپا می شود، اطلاق شده است . وجه تسمیة این نمازها به تراویح آن بوده که امام جماعت پس از هر دو نماز
■ ترتیب
به قرار دادن هریک از چند چیزى که بین آنها نسبت تقدیم و تأخیر وجود دارد در جاى خود ترتیب گفته می شود.
فهرست مندرجات
ترتیب در فقه
ترتیب در طهارت
ترتیب در غسل
ترتیب در باب صلات
ترتیب در اذان
ترتیب در نماز
ت
■ تزاحم
اصطلاحی در اصول فقه و فقه . تزاحم در لغت به معنای گردآمدن گروهی بر چیزی ، تلاطم امواج و راندن برخی از آنها برخی دیگر را در یک تنگنا آمده است ( رجوع کنید بهابن منظور؛ فیروزآبادی ؛ معلوف ؛ جوهری ، ذیل «زحم »؛ قلعه جی و قنیبی ؛ دهخدا،
■ تسامح در ادله سنن
مسئله ای اصولی به معنای سهل گیری نسبت به مستندات احکام مستحب . از آنجا که مجتهد برای استنباط هرگونه حکم شرعی ، از جمله مستحبات و مکروهات ، نیاز به مستند محکمی از جهت سند و دلالت دارد، این مسئله در میان اصولیان مطرح شده است که آیا در باب مستحبات می تو
■ تسبیب
اصطلاحی در فقه و حقوق . تسبیب در لغت به معنای ریسمان و آنچه موجب پیوستگی چیزی به چیز دیگر می شود، آمده است ( رجوع کنید به ابن منظور؛ فیّومی ؛ طُرَیحی ، ذیل «سبب »). اصطلاح تسبیب در منابع فقهی و حقوقی در برابر مباشرت (به معنای انجام
■ تسبیحات اربعه
به ذکر: «سبحان اللّه و الحمد للّه و لا اله الّا و اللّه اکبر»، تسبیحات اربع گفته می شود.
تسبیحات اربع در رکعتهاى سوم و چهارم نمازهاى یومیه خوانده مىشود .
یک بار گفتن تسبیحات اربعه در نماز واجب است.
گفتن سى یا چهل و یا صد مرت
■ تشریح
از مسائل مستحدثة فقهی . تشریح در لغت به معنای جداکردن گوشت از عضو به شیوة خاصی است ، و به قطعة جدا شده شَرْحه و شَریحه می گویند (ابن منظور، ذیل «شرح »). در اصطلاح پزشکی ، تشریح یا کالبدشناسی علمی است که موضوعش ساختمان و شکل اعضای بد
■ تشهد
تشهّد از اجزاء و واجبات نماز که بعد از دو سجده رکعت دوم و دو سجده رکعت سوم نماز سه رکعتی و دو سجده رکعت چهارم خوانده می شود.
از آن در باب صلات سخن رفته است.
فهرست مندرجات
مفاد تشهد
جایگاه تشهد
حکم تشهد
واجبات تشهد
ذکر تش
■ تشهد 2
تشهّد از اجزاء و واجبات نماز که بعد از دو سجده رکعت دوم و دو سجده رکعت سوم نماز سه رکعتی و دو سجده رکعت چهارم خوانده می شود.
از آن در باب صلات سخن رفته است.
فهرست مندرجات
مفاد تشهد
جایگاه تشهد
حکم تشهد
واجبات تشهد
ذکر تش
