■ تولّی
اصطلاحی کلامی در برابر تبرّی . واژة تولّی ، مصدر باب تفعل از ریشة و ل ی ، به دو صورت (تَوَلیّ'، تَوَلیّ'عَنْ) به کار می رود. برای صورت اول ، معانی متعددی ، از جمله دوستی داشتن با کسی و پیروی کردن از او و ولی گرفتن وی و یاری رساندن به او
-
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
اَوَّلُ الوَقتِ رِضوانُ اللّه وَوَسَطُ الوَقتِ رَحمَةُ اللّه وَآخِرُ الوَقتِ عَفوُ اللّه ؛ نماز در اول وقت خشنودى خداوند، ميان وقت رحمت خداوند و پايان وقت عفو خداوند است. سنن الدار قطنى، ج 1، ص 201، ح 974
-
پيامبر صلى الله عليه وآله :
صَلاةُ اللّيلِ مَرضاةٌ لِلرَّبِّ وَ حُبُّ المَلائِكَةِ وَ سُنَّةُ النبياءِ وَ نورُ المَعرفَةِ وَ اَصلُ اليمانِ وَ راحَةُ البدانِ وَ كَراهيَةٌ لِلشَّيطانِ وَ سِلاحٌ عَلَى العداءِ وَ اِجابَةٌ لِلدُّعاءِ وَ قَبولُ العمالِ وَ بَرَكَةٌ فِى الرِّزقِ؛ نماز شب، موجب رضايت پروردگار، دوستى فرشتگان، سنت پيامبران، نور معرفت، ريشه ايمان، آسايش بدنها، مايه ناراحتى شيطان، سلاحى بر ضدّ دشمنان، مايه اجابت دعا، قبولى اعمال و بركت در روزى است. ارشاد القلوب، ج 1، ص 191
-
امام على عليه السلام :
لَو يَعلَمُ المُصَلّى ما يَغشاهُ مِنَ الرَّحمَةِ لَما رَفَعَ رَأسَهُ مِنَ السُّجودِ؛ اگر نمازگزار بداند تا چه حد مشمول رحمت الهى است هرگز سر خود را از سجده بر نخواهد داشت. غررالحكم، ج 5، ص 116، ح 7592
-
امام صادق عليه السلام :
فَضلُ الوَقتِ الاوّلِ عَلَی الأخیر کَفَضل الاخرةِ عَلَی الدُّنیا. فضیلت خواندن نماز در اول وقت نسبت به تأ خیر انداختن آن، مثل فضیلت آخرت بر دنیاست. بحارالأنوار، ج 82، ص 359
-
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
اَلصَّلاةُ مِفتاحُ كُلِّ خَيرٍ؛ نماز كليد همه خوبی هاست. الفردوس، ج 2، ص 404، ح 3796
-
امام صادق عليهالسلام :
صَلاةُ اللَّيْلِ تُحَسِّنُ الْوَجْهَ وَ تُحَسِّنُ الْخُلْقَ وَ تُطَيِّبُ الرِّيحَ وَ تَدُرُّ الرِّزْقَ وَ تَقْضِى الدَّيْنَ وَ تَذْهَبُ بِالْهَمِّ وَ تَجْلُو الْبَصَرَ؛ نماز شب، انسان را خوشسيما، خوشاخلاق و خوشبو مىكند و روزى را زياد و قرض را ادا مىنمايد و غم و اندوه را از بين مىبرد و چشم را نورانى مىكند. ثواب الأعمال، ص 42
-
پیامبراکرم صلي الله عليه و اله و سلم :
موضع الصلوه من الدین کموضع الرأس من الجسد جایگاه نماز در دین ، مانند جایگاه سر در بدن است. کنز العمال ، ج ۷، حدیث ۱۸۹۷۲
-
پیامبراکرم صلي الله عليه و اله و سلم :
الصلوه ، معراج المؤمن نماز، معراج مؤمن است. کشف الاسرار، ج ۲، ص .۶۷۶ سرالصلوه ، ص ۷، اعتقادات مجلسی ، ص ۲۹
-
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
لا تَزالُ اُمَّتى بِخَيرٍ ما تَحابّوا وَاَقامُوا الصَّلاةَ وَآتَوُا الزَكاةَ وَقَروا الضَّيفَ... ؛ امّتم همواره در خير و خوبى اند تا وقتى كه يكديگر را دوست بدارند، نماز را برپا دارند، زكات بدهند و ميهمان را گرامى بدارند... امالى طوسى، ص 647، ح 1340
-
پیامبراکرم صلي الله عليه و اله و سلم :
الصلوه نور المؤمن نماز نور مؤمن است. شهاب الاخبار، ص .۵۰ نهج الفصاحه ، ص ۳۹۶
■ توّابین
گروهی از شیعیان کوفه که در سال 65 به رهبری سلیمان بن صُرَد * به خونخواهی امام حسین قیام کردند و در پیکار با امویان به شهادت رسیدند. شیعیان کوفه که امام حسین علیه السلام را برای رهبری کوفیان علیه یزید بن معاویه دعوت کرده بودند، از یاری وی در کرب
■ توکّل
اصطلاحی دینی و عرفانی و اخلاقی . توکل در لغت به معنای «اظهار عجز در کاری و اعتماد کردن به دیگری » است و در اصطلاح و اختصاصاً وقتی «دیگری » خدا باشد، اطمینان به خدا و یأس از مردم و تسلیم خدا بودن و تنها به او اعتماد کردن
■ تَبَرُّج 1
واژه ای قرآنی به معنای خودنمایی زنان و اینکه زیبایی و زینتشان را آشکار کنند. ریشة این واژه ، برج ، در عربی در دو معنای اصلی به کار می رود: «بروز و ظهور»، و «ملجأ و مکان بلند»؛ تبرّج از معنای نخست گرفته شده است و بروج (بر
■ تَبَرُّج 2
واژه ای قرآنی به معنای خودنمایی زنان و اینکه زیبایی و زینتشان را آشکار کنند. ریشة این واژه ، برج ، در عربی در دو معنای اصلی به کار می رود: «بروز و ظهور»، و «ملجأ و مکان بلند»؛ تبرّج از معنای نخست گرفته شده است و بروج (برجهای ف
■ تَخریج
اصطلاحی در علم حدیث به معنای آوردن حدیث در کتاب حدیثی ، و نیز راهنمایی به موضع حدیث در مصادر اصلی . گاهی به کتاب محدّث ، که در قالب مُعجَم یا مَشیخه یا یک جزء حدیثی تألیف شده ، نیز تخریج آن محدّث اطلاق شده است ، مثل فوائد ابن مردک که تخریجِ دارقُطنی
■ تَشریق
ایّام ، نام سه روزِ بعد از عید قربان : یازدهم ، دوازدهم و سیزدهم ذیحجّه . تشریق ، از ریشة شرق ، در لغت به معنای طلوع خورشید آمده است . بنا بر نظر غالب ، چون در این سه روز حاجیان گوشتهای قربانی را تکه تکه ، و در نور آفتاب خشک می کرده اند، آن را
■ تَقیّه
اصطلاحی دینی به معنای ابراز داشتن عقیده یا انجام دادن کاری بر خلاف نظر قلبی خود به دلایلی خاص . تقیه در لغت به معنای نگاه داشتن ، پرهیز کردن و پنهان نمودن است (ابن منظور؛ فیروزآبادی ، ذیل «وقی »). در منابع اسلامی ، تقیه به معنای نگا
■ تَوَصُّلی
اصطلاحی در اصول فقه ، در مقابل تَعَبُّدی . تَوَصُّل در لغت به معنای به چیزی رسیدن یا پیوستن (جوهری ؛ ابن منظور؛ معلوف ، ذیل «وصل ») و تَعَبُّد به معنای عبادت و بندگی کردن ، به بندگی گرفتن و به طاعت دعوت کردن است (فَراهیدی ؛ ابن منظو
■ تَیَمُّم
مبحثی در باب طهارت در فقه . واژة تیمّم ، از ریشة یمم ، در لغت به معنای «قصد کردن » و «روی آوردن به یک کار یا یک چیز» است ( رجوع کنید به ابن فارِس ؛ ابن اثیر، ذیل «یمم ») و در برخی آیات قرآن کریم نیز به همین معنا آم
■ تِلاوَت
واژه و اصطلاحی قرآنی . تلاوت ، یکی از صورتهای مصدری ریشة ت ـ ل ـ و و به معنای خواندن است (بیهقی ، ج 1، ص 99). به نوشتة ابن فارس (ذیل «تلو») این ریشه یک معنا بیش ندارد و آن در پی آمدن (اِتْباع ، اتّباع ) است و چون در خواندن قرآن آیات در پی
■ تکاثر
سوره ، یکصد و دومین سورة قرآن کریم در ترتیب مصحف . نام این سورة مکی بر گرفته از آیة نخست آن است .
در ترتیب نزول ، چهاردهمین یا پانزدهمین سوره به شمار
می آید و دارای هشت آیه است ( مقدمتان فی علوم القرآن ، ص 9، 11، 14؛ ز
■ تکبیر
اصطلاحی دینی . تکبیر در لغت به معنای بزرگ شمردن ، بزرگ داشتن خداوند، به بزرگی یادکردن و اللّه اکبر گفتن است (زوزنی ، ج 2، ص 563؛ شاد، ذیل واژه ). در متون دینی ، تکبیر به معنای بزرگ داشتن یا به بزرگی یادکردن خدا آمده و ظاهراً معنای لغوی این واژه متأثر
■ تکبیر رکوع
تکبیر برای رفتن به رکوع را تکبیر رکوع گویند و از آن در باب صلات یاد شده است.
فهرست مندرجات
حکم تکبیر بعد از رکوع
پانویس
منبع
حکم تکبیر بعد از رکوع
تکبیر جهت گزاردن رکوع بنابر مشهور مستحب است. [۱]
برخی قدما
■ تکبیر سجود
تکبیر، پیش و پس از انجام دادن سجده را تکبیر سجود گویند و از آن در باب صلات نام برده شده است.
فهرست مندرجات
حکم تکبیر سجود
پانویس
منبع
حکم تکبیر سجود
گفتن تکبیر برای رفتن به سجده و پس از سر برداشتن از آن به قول
